Κάπνισμα
Αν και οι βλαβερές συνέπειες του είναι πλέον γνωστές, το κάπνισμα παραμένει η κύρια αιτία θανάτου και ασθενειών που μπορούν να προληφθούν.
O καπνός του τσιγάρου περιέχει >4.000 χημικές ουσίες, με διαφορετικές ιδιότητες και επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό, εκ των οποίων >250 είναι επιβλαβείς και >50 είναι καρκινογόνες. Μεταξύ αυτών είναι και η νικοτίνη, μια εξαιρετικά εθιστική ουσία. Οι καπνιστές δεν εθίζονται μόνο σωματικά στη νικοτίνη, αλλά συνδέουν το κάπνισμα με πολλές καθημερινές δραστηριότητες και κοινωνικές συναναστροφές, με αποτέλεσμα να είναι πολύ δύσκολο να απεξαρτηθούν. . Μερικά από τα πιο επιβλαβή καρκινογόνα στον καπνό του τσιγάρου περιλαμβάνουν το βενζόλιο, τη φορμαλδεΰδη, τους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες (PAH) και τις νιτροζαμίνες. Όταν εισπνέονται, αυτές οι χημικές ουσίες έρχονται σε επαφή με τον πνευμονικό ιστό, προκαλώντας βλάβη στο DNA των κυττάρων.
Οι μεταλλάξεις του DNA που προκαλούνται από το κάπνισμα μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την απώλεια του φυσιολογικού ελέγχου της κυτταρικής ανάπτυξης. Τα κύτταρα του πνεύμονα με κατεστραμμένο DNA μπορούν να αρχίσουν να διαιρούνται και να πολλαπλασιάζονται πιο γρήγορα, οδηγώντας στο σχηματισμό όγκου. Αυτά τα κύτταρα όγκου μπορούν στη συνέχεια να εισβάλουν σε κοντινούς ιστούς και ενδεχομένως να εξαπλωθούν σε άλλα μέρη του σώματος μέσω της κυκλοφορίας του αίματος ή του λεμφικού συστήματος.
Επιλέγοντας το κάπνισμα, οι άνθρωποι αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης σημαντικού αριθμού νοσημάτων και μειώνουν το προσδόκιμο επιβίωσής τους. Το κάπνισμα έχει συσχετιστεί αιτιολογικά μ’ ένα σημαντικό αριθμό νοσημάτων, μεταξύ άλλων με τον καρκίνο του πνεύμονα, την χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), την χρόνια βρογχίτιδα, το πνευμονικό εμφύσημα, το βρογχικό άσθμα. Οι βλαβερές ουσίες του καπνού βλάπτουν τα κύτταρα των πνευμόνων, προκαλούν μεταλλάξεις και καθιστούν τους πνεύμονες πιο ευάλωτους σε άλλους περιβαλλοντικούς παράγοντες που ευθύνονται για την εμφάνιση πνευμονικών παθήσεων (π.χ. αμίαντος, ραδόνιο).
Το κάπνισμα είναι ξεκάθαρα επιβλαβές για τους καπνιστές, τους παθητικούς καπνιστές και για την ποιότητα του αέρα. Τα αέρια που εκλύονται είναι τοξικά και επιβαρύνουν περισσότερο το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Πηγή: https://fairlifelcc.com/wp-content/uploads/2024/01/CLC_EREYNA_1.pdf
Παθητικό Κάπνισμα
Το παθητικό κάπνισμα, δηλαδή ο εισπνεόμενος και εκπνεόμενος από τους καπνιστές καπνός (καπνός κεντρικής ροής) και κυρίως ο καπνός που εξέρχεται από την άκρη του τσιγάρου μεταξύ δύο εισπνοών (καπνός περιφερικής ροής) έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και των μη καπνιστών. Μόλις το 26% των προϊόντων και υποπροϊόντων καπνού μένει μέσα στο τσιγάρο (φίλτρο), το 28% εισπνέεται από τον καπνιστή και το 46% σκορπίζεται στον αέρα. Περισσότερες από 50 καρκινογόνες ουσίες έχουν ταυτοποιηθεί στον καπνό του τσιγάρου που απελευθερώνεται στον αέρα.
Στους μη καπνιστές ο καπνός (ιδιαίτερα σε κλειστούς χώρους) ερεθίζει τα μάτια, προδιαθέτει σε συχνές φλεγμονές του επιπεφυκότα και ερεθίζει το αναπνευστικό σύστημα. Επίσης προκαλεί ρινικά συμπτώματα, βήχα και κεφαλαλγίες καθώς και κρίσεις βρογχικού άσθματος ή άλλες αλλεργικές αντιδράσεις. Οι επιδράσεις αυτές είναι πιο έντονες στα παιδιά. Πρόκειται, ωστόσο, για ένα φαινόμενο που αφορά και τους καπνιστές, καθώς η έκθεσή τους στον περιβαλλοντικό καπνό πολλαπλασιάζει την πιθανότητα να προσβληθούν από νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα. Γενικότερα, μπορεί να υποστηριχθεί ότι η έκθεση των μη καπνιστών στον περιβαλλοντικό καπνό προκαλεί στον οργανισμό μεταβολές παρόμοιες με αυτές που παρατηρούνται στους καπνιστές, έστω και σε μικρότερο βαθμό. Εκτός από τις άμεσες επιδράσεις, ο καπνός του τσιγάρου αυξάνει τον σχετικό κίνδυνο για όλα τα βασικά νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα, τόσο στους ενήλικες όσο και στα παιδιά που εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα. Μελέτες βασισμένες σε μη καπνιστές έχουν καταδείξει ότι όσοι εκτίθενται τακτικά σε παθητικό κάπνισμα στην εργασία και/ή την οικία τους διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνο των πνευμόνων σε σύγκριση με τους μη καπνιστές που δεν εκτίθενται σε παθητικό κάπνισμα.
Ατμοσφαιρική ρύπανση και κλιματική αλλαγή
Όλοι χρειαζόμαστε καθαρό αέρα για τη ζωή, την ανάπτυξη και την ευημερία μας, ωστόσο, το 99% των κατοίκων του πλανήτη αναπνέουν μολυσμένο αέρα. Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι πλέον μια από τις μεγαλύτερες απειλές για τους πνεύμονες και την υγεία μας. Πάνω από 8 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου από μη μεταδοτικές ασθένειες μετά το κάπνισμα.
Η εξωτερική ατμοσφαιρική ρύπανση, η οποία μπορεί να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων ρύπων, τις αναθυμιάσεις ντίζελ, τη σκόνη και τους διαλύτες, καθώς και σωματίδια (μείγμα πολύ μικρών στερεών σωματιδίων και υγρών σταγονιδίων, όπως διοξείδιο του θείου, αιθάλη και πολλά άλλα) μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πνευμονικών παθήσεων. Ο κίνδυνος από την ατμοσφαιρική ρύπανση είναι υψηλότερος για τους καπνιστές. Η ατμοσφαιρική ρύπανση στους εσωτερικούς χώρους αποτελεί επίσης κίνδυνο, ειδικά για όσους μαγειρεύουν ή/και θερμαίνουν τα σπίτια τους με σόμπες κηροζίνης, πετρελαίου, άνθρακα και βιομάζας (οργανική ύλη που χρησιμοποιείται ως καύσιμο).
Η κλιματική αλλαγή υπονομεύει το δικαίωμα μας στην υγεία.Οι υψηλότερες θερμοκρασίες οδηγούν σε αύξηση των ρύπων και των αλλεργιογόνων. Η κακή ποιότητα του αέρα οδηγεί σε μειωμένη πνευμονική λειτουργία, άρα επηρεάζει σημαντικά την υγεία των πνευμόνων μας. Το αυξημένο όζον σε επίπεδο εδάφους (βασικό συστατικό της αιθαλομίχλης)ευνοεί τις κρίσεις άσθματος και επιδεινώνει τα συμπτώματα αλλεργίας. Επιπλέον, οι περίοδοι ξηρασίας οδηγούν σε μεγαλύτερες και ισχυρότερες δασικές πυρκαγιές, με αποτέλεσμα τα βλαβερά σωματίδια του καπνού να επηρεάζουν την υγεία των πνευμόνων μας. Τέλος, τα αυξημένα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα οδηγούν σε μακρύτερες περιόδους και σε υψηλότερη συγκέντρωση γύρης. Το αποτέλεσμα: μια παρατεταμένη και πιο έντονη περίοδος αλλεργιών.
Τα αποτελέσματα της μόλυνσης του περιβάλλοντος φαίνεται να σχετίζονται και με τον καρκίνο του πνεύμονα, ακόμα και σε μη καπνιστές, σύμφωνα με νέα δεδομένα, τα οποία ανακοινώθηκαν στο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ESMO 2022),από την επιστημονική ομάδα του Francis Crick Institute and University College London. Τα ευρήματα της μελέτης αυτής δείχνουν άμεση συσχέτιση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με μία συγκεκριμένη μορφή καρκίνου του πνεύμονα, τον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα ( NSCLC), ο οποίος εμφανίζεται κυρίως σε καπνιστές και ευθύνεται για 250.000 θανάτους παγκοσμίως τον χρόνο. Παρατηρήθηκε ότι η μετάλλαξη του γονιδίου EGFR σε συνδυασμό με την έκθεση σε αυξημένες συγκεντρώσεις λεπτών αιωρούμενων σωματιδίων PM2,5 οδηγεί στην ενεργοποίηση αυτών των κυττάρων στους πνεύμονες, τα οποία υπό κανονικές συνθήκες είναι ανενεργά, αυξάνοντας την πιθανότητα σχηματισμού όγκων. Μάλιστα, η εκτιμώμενη επίπτωση του καρκίνου του πνεύμονα με μετάλλαξη EGFR αυξάνεται όσο αυξάνεται και η έκθεση στα συγκεκριμένα σωματίδια.
Όλοι μας κινδυνεύουμε από την ατμοσφαιρική ρύπανση. Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στους επιβλαβείς ατμοσφαιρικούς ρύπους, επειδή ο οργανισμός τους ακόμη αναπτύσσεται. Πολλοί ηλικιωμένοι έχουν προϋπάρχουσες παθήσεις που επιδεινώνονται από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Η καλύτερη ποιότητα του αέρα έχει άμεσο θετικό αντίκτυπο στη δημόσια υγεία, καθώς θα επιφέρει λιγότερες πνευμονικές παθήσεις, όπως άσθμα, καρκίνο του πνεύμονα και καλύτερη ποιότητα ζωής για τους ανθρώπους που νοσούν.
Πηγή:
