ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Θεραπεία

Κατανόηση των επιλογών θεραπείας σας

Η διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα και το ιατρικό ιστορικό σας είναι μοναδικά δεδομένη για τον καθένα, όπως επίσης και η θεραπεία σας. Η ομάδα του καρκίνου του πνεύμονα θα συζητήσει μαζί σας όλες τις διαθέσιμες επιλογές θεραπείας.

Μπορεί επίσης να ανταποκριθείτε διαφορετικά στη θεραπεία και αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η ύπαρξη επιπρόσθετου προβλήματος υγείας ή η ατομική φυσική κατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι μια θεραπεία που είναι αποτελεσματική για κάποιον, μπορεί να μην είναι τόσο αποτελεσματική για εσάς, παρόλο που και οι δύο μπορεί να έχετε τον ίδιο τύπο καρκίνου του πνεύμονα και παρόμοια συμπτώματα. Οι γιατροί θα εξετάσουν προσεκτικά τις καλύτερες επιλογές για εσάς και θα τις συζητήσουν μαζί σας. Μπορεί να σας προτείνουν μία ή περισσότερες θεραπευτικές επιλογές για εσάς.

Πολλές θεραπείες έχουν παρενέργειες και μερικές μπορεί να είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν, οπότε θα πρέπει να αντισταθμιστούν με τα πιθανά οφέλη. Ρωτήστε την ομάδα των θεράποντων ιατρών για πιθανά οφέλη και παρενέργειες οποιασδήποτε θεραπείας που σας προσφέρεται. Να ξέρετε πως μπορεί να είναι διαθέσιμες περισσότερες από μία θεραπείες.

Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις εξελίσσονται συνεχώς και πρόσφατα έχουν αναπτυχθεί πολλά υποσχόμενα φάρμακα για τον καρκίνο του πνεύμονα. Όταν οι αποτελεσματικές θεραπείες για τον έλεγχο ή τη μείωση του καρκίνου έχουν εξαντληθεί, να θυμάστε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές ακόμα επιλογές για τη διαχείρηση των συμπτωμάτων και τη διατήρηση της ποιότητας ζωής. Η απόφαση να κάνετε κάποια συγκεκριμένη θεραπεία είναι αποκλειστικά δική σας και δεν θα ξεκινήσει χωρίς την άδειά σας. Η ιατρική ομάδα που σας παρακολουθεί θα σας παρουσιάσει λεπτομερώς τις προτάσεις της, αλλά βεβαιωθείτε ότι έχετε κάνει πολλές ερωτήσεις, ώστε να καταλάβετε πλήρως τι εμπλέκεται.

Η χειρουργική επέμβαση είναι συνήθως κατάλληλη επιλογή για άτομα με καρκίνο του πνεύμονα πρώιμου σταδίου. Ωστόσο, οι σημαντικές εξελίξεις στη ρομποτική χειρουργική για τον καρκίνο, βοηθούν περισσότερους ανθρώπους να υποβληθούν σε επεμβάσεις σε αρχικά στάδια.

Ας δούμε όμως βήμα προς βήμα τη χειρουργική παρέμβαση για τον καρκίνο του πνεύμονα. Η επιτυχής χειρουργική επέμβαση για καρκίνο του πνεύμονα, με πιθανότητα ίασης, μπορεί να είναι δυνατή μόνο αφού ο χειρουργός εξετάσει τα ακόλουθα σημεία:

  • Τόσο εσείς όσο και η αναπνευστική λειτουργία σας πρέπει να είναι αρκετά κατάλληλα για να υποστείτε οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση
  • Ο όγκος δεν πρέπει να έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματός σας

Είναι πιο συνηθισμένο να απομακρύνονται χειρουργικά οι μη μικροκυτταρικοί καρκίνοι του πνεύμονα, καθώς γενικά αναπτύσσονται πιο αργά. Ωστόσο, ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα μπορεί περιστασιακά να αφαιρεθεί εάν η ασθένεια βρίσκεται σε πολύ πρώιμο στάδιο ανάπτυξης. Ένας έμπειρος χειρουργός προσπαθεί πάντα να χειρουργεί όποτε είναι εφικτό.

Μπορώ να κάνω χειρουργική επέμβαση;
Η περίπτωσή σας θα πρέπει να συζητηθεί από ένα Συμβούλιο Πολυεπιστημονικής προσέγγισης (MDT), που αποτελεί ομάδα επαγγελματιών υγείας από όλες τις διαφορετικές ειδικότητες που διαχειρίζονται τον καρκίνο του πνεύμονα. Αυτή η ομάδα συνήθως περιλαμβάνει πνευμονολόγο, θωρακοχειρούργο, παθολόγο και μοριακό βιολόγο, ιατρό ογκολόγο και ακτινοθεραπευτή. Αυτή η ομάδα θα εξετάσει τις αξονικές σας (CT), το PET-Scan και τις λειτουργίες των πνευμόνων σας, για να αποφασίσει για την καταλληλότερη θεραπεία. Θα συζητήσουν επίσης την ανάγκη για περαιτέρω εξετάσεις για την ακριβή διάγνωση και το στάδιο του όγκου σας.

Στη συνέχεια, θα δείτε τον κατάλληλο ειδικό για τη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα σας, όπως έναν θωρακοχειρούργο ή έναν ιατρό ογκολόγο. Ο ογκολόγος είναι ένας εξειδικευμένος γιατρός, ο οποίος επιβλέπει και καθοδηγεί ουσιαστικά όλες τις θεραπείες για τον καρκίνο.

Ποιος θα πραγματοποιήσει τη χειρουργική μου επέμβαση;
Οι χειρουργικές επεμβάσεις των πνευμόνων γίνονται από θωρακοχειρουργούς. Ο χειρουργός σας πρέπει να έχει εμπειρία στη χειρουργική του καρκίνου του πνεύμονα και θα πρέπει να εργάζεται ως μέλος μιας πολυεπιστημονικής ομάδας (MDT). Η χειρουργική επέμβαση θα πραγματοποιηθεί στο πλησιέστερο τμήμα ή μονάδα χειρουργικής θωρακικής (πνεύμονα).

Η χημειοθεραπεία είναι ένας γενικός όρος για τη θεραπεία του καρκίνου που χρησιμοποιεί φάρμακα. Οι ασθενείς με διαφορετικούς τύπους καρκίνου του πνεύμονα είναι πιθανό να λάβουν διαφορετικούς συνδυασμούς χημειοθεραπευτικών παραγόντων. Αφού συζητήσουν τις επιλογές θεραπείας με τους ασθενείς, οι γιατροί θα αποφασίσουν ποια φάρμακα είναι τα πιο κατάλληλα. Η χημειοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα με διάφορους τρόπους:
  • Στοχεύοντας τη θεραπεία πρώιμου σταδίου ή τοπικά προχωρημένου μη χειρουργηθέντος καρκίνου του πνεύμονα σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία (χημειοακτινοθεραπεία)
  • Προσπαθώντας να συρρικνώσει τον όγκο πριν από τη χειρουργική επέμβαση ή την ακτινοθεραπεία (χημειοθεραπεία νεο-επικουρική)
  • Παρατείνοντας τη διάρκεια ζωής όταν δεν είναι δυνατή κάποια άλλη θεραπεία (παρηγορητική χημειοθεραπεία)
  • Καταστρέφοντας μη ανιχνεύσιμα καρκινικά κύτταρα που μπορεί να εξακολουθούν να υπάρχουν μετά από μια επιτυχή χειρουργική επέμβαση ώστε να αποφευχθεί πιθανή υποτροπή (επικουρική χημειοθεραπεία)
  • Μειώνοντας τα συμπτώματα, όπως η δύσπνοια (παρηγορητική χημειοθεραπεία)
Χημειοθεραπεία για μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα Εάν έχετε μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (SCLC), η χημειοθεραπεία είναι συνήθως ο πρώτος τύπος θεραπείας που λαμβάνετε. Αυτό συμβαίνει επειδή το SCLC μπορεί να αναπτυχθεί και να εξαπλωθεί πολύ γρήγορα. Συχνά μάλιστα έχει εξαπλωθεί ήδη έξω από τον πνεύμονα όταν διαγιγνώσκεται, αλλά επειδή είναι χημειοευαίσθητος τύπος ανταποκρίνεται καλά στη χημειοθεραπεία. Η συστηματική αντιμετώπισή του με χημειοθεραπεία, συνήθως οδηγεί σε ανακούφιση των συμπτωμάτων και μεγαλύτερη επιβίωση. Η ακτινοθεραπεία μπορεί να δοθεί μετά από τη χημειοθεραπεία για να προσπαθήσει να σταματήσει την επιστροφή του καρκίνου τοπικά. Υπάρχει μια ποικιλία διαφορετικών τύπων φαρμάκων χημειοθεραπείας για τον μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Η πιο κοινή θεραπεία πρώτης γραμμής είναι ένας συνδυασμός ετοποσίδης και πλατίνας (σισπλατίνη ή καρμποπλατίνη). Ωστόσο, από πέρυσι, ο συνδυασμός ανοσοθεραπείας με την τυπική χημειοθεραπεία έχει γίνει το νέο θεραπευτικό πρότυπο.
Η ακτινοθεραπεία είναι επίσης μια αποτελεσματική θεραπεία για τον καρκίνο του πνεύμονα. Βρίσκει συνηθέστερα εφαρμογή στο μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, καθότι είναι όγκοι με βραδύτερη ανάπτυξη. Η ακτινοθεραπεία είναι ένας τύπος θεραπείας καρκίνου που χρησιμοποιεί ακτίνες Χ υψηλής ενέργειας (ακτινοβολία) για να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα, αποφεύγοντας παράλληλα τα φυσιολογικά κύτταρα. Χορηγείται σε μικρές μεμονωμένες δόσεις (κλάσματα) που στοχεύουν ακριβώς στον όγκο για μια καθορισμένη περίοδο. Αυτό μπορεί να κυμαίνεται από μερικές ημέρες έως και εξήμισι εβδομάδες (έως 33 θεραπείες). Ο μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα μπορεί επίσης να αντιμετωπιστεί με ακτινοθεραπεία όταν η χημειοθεραπεία δεν είναι κατάλληλη. Επίσης, η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία σε πρώιμο στάδιο μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα (περιορισμένη νόσος). Επιπλέον, η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται προφυλακτικά στον εγκέφαλο και στον θώρακα, σε περιπτώσεις όπου ο όγκος έχει ανταποκριθεί καλά στην αρχική χημειοθεραπεία. Η ακτινοθεραπεία χορηγείται συνήθως εξωτερικά (εξωτερική ακτινοθεραπεία) κατευθύνοντας ακτινοβολίες στην περιοχή που χρειάζεται θεραπεία. Τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται συνήθως, ονομάζονται γραμμικοί επιταχυντές. Ωστόσο, η ακτινοθεραπεία μπορεί επίσης να χορηγηθεί τοποθετώντας μια μικρή ποσότητα ακτινοβολίας απευθείας μέσα στον πνεύμονα (βραχυθεραπεία). Οι γιατροί ακτινοθεραπείας (ακτινοθεραπευτές) γνωρίζουν ποια θεραπεία είναι καλύτερη για τον ασθενή. Η ακτινοθεραπεία παρέχεται μόνο σε συγκεκριμένα τμήματα που σχετίζονται με ορισμένα καρκινικά κέντρα επειδή είναι μια θεραπεία πολύ εξειδικευμένη και με υψηλό κόστος. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει μεγάλες διαδρομές στο πλησιέστερο κέντρο καρκίνου, ανάλογα με το πού διαμένει ο ασθενής.
Ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου του πνεύμονα που έχετε, ενδέχεται να είστε σε θέση να λάβετε κάποια στοχευμένη θεραπεία. Οι στοχευμένες θεραπείες παρέχουν σε κάποια άτομα με καρκίνο του πνεύμονα επιπλέον επιλογές θεραπείας. Τα στοχευμένα φάρμακα για το μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα είναι συνήθως χάπια, τα οποία παίρνετε από το στόμα, κάθε μέρα, στο σπίτι. Θα πρέπει να τα παίρνετε την ίδια ώρα κάθε μέρα. Μπορείτε να συνεχίσετε να λαμβάνετε στοχευμένη θεραπεία για όσο διάστημα λειτουργεί για εσάς. Υπάρχουν διάφοροι τύποι στοχευμένων θεραπειών που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα. Ωστόσο, οι στοχευμένες θεραπείες δεν λειτουργούν για όλους, αποτελούν επιλογή μόνο για ασθενείς των οποίων οι όγκοι φέρουν τον συγκεκριμένο «στόχο», μια μοριακή αλλαγή που μπορεί να ανιχνευθεί με συγκεκριμένες μοριακές εξετάσεις. Η ομάδα υγειονομικής περίθαλψης θα πρέπει να κάνει βιοψία για να μάθει εάν μια στοχευμένη θεραπεία μπορεί να είναι κατάλληλη για εσάς. Οι γιατροί αναζητούν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που είναι διαφορετικά σε ορισμένα καρκινικά κύτταρα NSCLC και εμφανίζονται στα γονίδια εντός των κυττάρων. Αυτές ονομάζονται μεταλλάξεις και το τεστ ονομάζεται τεστ μετάλλαξης ή μοριακή ανάλυση. Οι ασθενείς των οποίων οι όγκοι είναι θετικοί για αυτές τις μεταλλάξεις και στους οποίους έχουν δοθεί αντίστοιχες στοχευμένες θεραπείες, αποκτούν σημαντικά περισσότερα οφέλη από ό,τι από την τυπική χημειοθεραπεία, μια θεραπεία που μπορεί επίσης να λάβουν αργότερα. Δεδομένου ότι σήμερα υπάρχουν πολλοί στοχευμένοι παράγοντες διαθέσιμοι για διαφορετικούς τύπους μεταλλάξεων, ειδικά για ασθενείς με ιστολογικό τύπο αδενοκαρκινώματος, είναι πολύ σημαντικό να ζητηθεί μια ολοκληρωμένη μοριακή ανάλυση από τον ογκολόγο σας και το αποτέλεσμα αναμένεται πριν να ληφθεί η εγκυρότερη απόφαση της πρώτης γραμμής θεραπείας σας. Η μοριακή ανάλυση διερευνά συγκεκριμένους βιοδείκτες στον όγκο σας οι οποίοι, εάν υπάρχουν, θα στοχεύονται από τα χορηγούμενα χάπια. Οι βιοδείκτες για τους οποίους έχουμε διαθέσιμες στοχευμένες θεραπείες είναι τουλάχιστον 6, οπότε οι περισσότεροι ογκολόγοι σήμερα θα προτείνουν μια μοριακή ανάλυση ταυτόχρονα για όλους αυτούς, με μια τεχνική που ονομάζεται NGS (Next Generation Sequencing).
Η ανοσοθεραπεία είναι ένας σχετικά νέος τύπος θεραπείας του καρκίνου του πνεύμονα. Προς το παρόν είναι διαθέσιμος σε άτομα με συγκεκριμένους τύπους καρκίνου του πνεύμονα. Τι είναι η ανοσοθεραπεία; Η ανοσοθεραπεία ή η ανοσο-ογκολογία (IO) όπως αναφέρεται μερικές φορές, είναι ένας τύπος θεραπείας για μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (NSCLC) και πρόσφατα επίσης για μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (SCLC). Λειτουργεί βοηθώντας το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος να αναγνωρίζει και να καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα. Τα καρκινικά κύτταρα μπορούν μερικές φορές να βρουν τρόπους για να ξεγελάσουν το ανοσοποιητικό σύστημα, ώστε να θεωρεί ότι είναι φυσιολογικά κύτταρα και δεν πρέπει να επιτεθεί με τα κύτταρα του. Αυτό επιτρέπει στους όγκους να αναπτυχθούν και να εξαπλωθούν. Ένας τρόπος που συμβαίνει αυτό είναι μέσω πρωτεϊνών που ονομάζονται πρωτεΐνες σημείου ελέγχου. Τα PD-L1 και PD-1 είναι τύποι πρωτεϊνών σημείου ελέγχου. Το PD-L1 βρίσκεται σε φυσιολογική επιφάνεια ιστού και σε υγιή κύτταρα, ενώ το PD-1 βρίσκεται συχνά σε έναν τύπο λευκών αιμοσφαιρίων που ονομάζονται Τ-κύτταρα, τα οποία είναι υπεύθυνα για την ανοσολογική μας άμυνα. Μερικοί καρκίνοι μεταμφιέζονται φτιάχνοντας το δικό τους PD-L1. Όταν συμβαίνει αυτό, συνδέεται με το PD-1 σε Τ-κύτταρα. Αυτά τα κύτταρα τότε δεν εντοπίζονται από τα σημεία ελέγχου που σημαίνει ότι το ανοσοποιητικό σύστημα δεν τα καταστρέφει. Χωρίς ανίχνευση, τα καρκινικά κύτταρα μπορούν να συνεχίσουν να αναπτύσσονται χωρίς επιβράδυνση ή διακοπή. Η θεραπεία με παράγοντες αναστολής της PD-1 ή PD-L1, επανενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθώντας το να αναγνωρίσει και να επιτεθεί στα ανώμαλα καρκινικά κύτταρα. Ορισμένοι αναστολείς σημείων ελέγχου λειτουργούν δεσμεύοντας ή κολλώντας στο PD-1 σε Τ-κύτταρα ή στο PD-L1 σε καρκινικά κύτταρα. Οι ανοσοθεραπείες σταματούν το PD-1 από τη δέσμευση στο PD-L1 σε καρκινικά κύτταρα, οπότε τα καρκινικά κύτταρα δεν μπορούν πλέον να ξεγελάσουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Ένα άλλο σημαντικό χαρακτηριστικό της ανοσοθεραπείας, είναι ότι δημιουργεί ένα είδος ανοσοποιητικής μνήμης. Επομένως, εάν ο καρκίνος υποτροπιάσει μετά την αρχική θεραπεία, το ανοσοποιητικό μας σύστημα «θυμάται» και επιτίθεται στα πρόσφατα υποτροπιάζοντα καρκινικά κύτταρα, εμποδίζοντας έτσι τον καρκίνο να επανέλθει. Έτσι η ανοσοθεραπεία έχει φέρει επανάσταση στη θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα: μπορεί να επιτύχει μια αντίδραση μειώνοντας ή καταστρέφοντας τον όγκο, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι μπορεί να διατηρήσει αυτήν την ανταπόκριση για μεγάλο χρονικό διάστημα, προσφέροντας σημαντικά οφέλη επιβίωσης σε ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα. Σήμερα, η ανοσοθεραπεία έχει εγκριθεί για τη θεραπεία πρώτης γραμμής προχωρημένου NSCLC, είτε μόνη της είτε σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία. Η απόφαση εάν η ανοσοθεραπεία από μόνη της είναι η καλύτερη επιλογή για εσάς, βασίζεται στην ανίχνευση ενός συγκεκριμένου βιοδείκτη που ονομάζεται PD-L1, ο οποίος εάν είναι πολύ υψηλός (≥50%) σημαίνει ότι ο όγκος σας είναι πολύ ευαίσθητος ακόμα και στην ανοσοθεραπεία σαν μονοθεραπεία (δηλαδή χωρίς τη συγχορήγηση με χημειοθεραπεία). Σε αυτήν την περίπτωση ο γιατρός σας μπορεί να αποφασίσει να μην σας δώσει χημειοθεραπεία αν και ιδανικά συνδυάζεται η ανοσοθεραπεία με χημειοθεραπεία. Σήμερα, σχεδόν όλοι οι ασθενείς θα λάβουν ανοσοθεραπεία ως μέρος της θεραπείας πρώτης γραμμής, εκτός εάν έχουν συγκεκριμένες αντενδείξεις. Επίσης σήμερα, η ανοσοθεραπεία έχει καθιερωθεί σαν θεραπεία συντήρησης σε προηγούμενα στάδια (στάδιο III που δεν μπορεί να χειρουργηθεί) μετά από επιτυχημένη χημειο-ακτινοθεραπεία.

Είναι επίσης γνωστές ως εναλλακτικές θεραπείες. Μπορούν να βοηθήσουν στον έλεγχο των συμπτωμάτων σας και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής σας. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν παράλληλα με τις συμβατικές θεραπείες για τον καρκίνο.

Οι συμπληρωματικές θεραπείες λειτουργούν χρησιμοποιώντας τη θεραπευτική δύναμη της φύσης, διεγείροντας τη φυσική θεραπευτική ικανότητα του σώματος.

Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία συμπληρωματικών θεραπειών, πολλές από τις οποίες είναι γνωστές και αποδεδειγμένα χρήσιμες. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης ορισμένες θεραπείες που έχουν αμφίβολα ή μη αποδεδειγμένα οφέλη.

Είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν ξεκινήσετε οποιαδήποτε συμπληρωματική θεραπεία, καθώς μπορεί να επηρεάσει ορισμένες θεραπείες ή άλλα φάρμακα που μπορεί να παίρνετε.

Τύποι συμπληρωματικών Θεραπειών

Βελονισμός
Ο βελονισμός μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του πόνου. Είναι τμήμα ενός συστήματος κινεζικής ιατρικής που εξαρτάται από την ισορροπημένη λειτουργία των ενεργειών του σώματος. Πολύ λεπτές βελόνες εισάγονται σε συγκεκριμένα ενεργειακά σημεία στην επιφάνεια του σώματος. Μπορεί να δημιουργήσει μακροχρόνια ανακούφιση από τον πόνο.

Αρωματοθεραπεία
Χρησιμοποιεί μασάζ και εισπνοές σε συνδυασμό με αιθέρια φυτικά έλαια, για τη βελτίωση της υγείας και της θεραπείας του σώματος.

Τεχνική Bowen
Είναι ελαφριές μαλάξεις στους ιστούς, που πιστεύεται ότι βοηθούν στην εξισορρόπηση των ενεργειών του σώματος.

Κλινική ύπνωση – Υπνοθεραπεία
Χρησιμοποιεί την υπνωτική κατάσταση για να ξεπεράσει τα διάφορα προβλήματα, με τεχνικές ελέγχου για το σώμα και το μυαλό.

Μασάζ
Το μασάζ μπορεί να σας βοηθήσει να χαλαρώσετε και να αποδεσμευτείτε από τη συσσωρευμένη πίεση και ένταση που φέρει το σώμα σας. Χρησιμοποιεί απαλή έως έντονη επαφή για να διεγείρει τη ροή του αίματος γύρω από το σώμα, βοηθώντας το άτομο να χαλαρώσει.

Ρεφλεξολογία
Πρόκειται για μια μορφή αρχαίας κινεζικής ιατρικής που περιλαμβάνει θεραπεία με μασάζ σε αντανακλαστικές περιοχές των οργάνων του σώματος που βρίσκονται στα πόδια και τα χέρια.

Ρέικι
Χρησιμοποιεί την «ζωτική ενέργεια» που μεταφέρεται με απαλό άγγιγμα, μέσω του ασκούμενου στο άτομο που λαμβάνει αυτήν τη θεραπεία χαλάρωσης. Στην πορεία και ο ίδιος ο θεραπευόμενος έχει τη δυνατότητα να ασκήσει ρέικι, ως αυτοθεραπευόμενος.

Πνευματική Ίαση
Θεραπευτική ενέργεια από μια πνευματική πηγή διαχέεται στον ασθενή μέσω των χεριών του θεραπευτή.

Τάι τσι
Το τάι τσι τσουάν είναι πολεμική τέχνη ήπιας εξάσκησης, που χρησιμοποιείται ενίοτε και για θεραπευτικούς σκοπούς. Είναι «σκληρή» και «μαλακή» τεχνική πολεμικής τέχνης, με αρκετές ασκήσεις μακροζωίας.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι δεν υπάρχει πειστική επιστημονική απόδειξη ότι οι παραπάνω θεραπείες μπορούν να μειώσουν (συρρικνώσουν) ή να θεραπεύσουν τον καρκίνο.

Θα πρέπει επίσης να είστε πολύ προσεκτικοί με ασυνήθιστες(πιθανώς μη νόμιμες) και συχνά δαπανηρές θεραπείες που διαφημίζονται σε μέσα όπως το Διαδίκτυο. Εμπιστευτείτε τις πληροφορίες από αξιόπιστες πηγές και προσέξτε τους συνδέσμους που μοιράζονται σε κοινωνικά δίκτυα, που ισχυρίζονται θαυματουργές θεραπείες.

Εάν έχετε οποιαδήποτε αμφιβολία, μιλήστε με τον γιατρό σας ή την ομάδα του νοσοκομείου σχετικά με το εάν μπορεί να σας ωφελήσει. Μπορεί να έχει και ο ίδιος ο γιατρός σας μια συμπληρωματική υπηρεσία θεραπείας στην οποία μπορεί να σας παραπέμψει.